In de serie ‘DNN in dialoog’ gaan we in gesprek met onze samenwerkingspartners. Hoe ziet de kracht van samen eruit in de praktijk? We laten professionals aan het woord.

Werken met data in een dementienetwerk geeft je inzicht in de huidige situatie en in de behoeften van mensen met dementie en hun naasten. Het geeft je tools om te verantwoorden en te sturen, met in het achterhoofd de Zorgstandaard Dementie. Hoe werkt dit in de praktijk? Collega Mieke de Boer ging in gesprek met Marike Hafkamp en dochter Imke Nijland over datagericht werken binnen het Netwerk Dementie Arnhem en omstreken.

Even voorstellen…

Marike is naast netwerkcoördinator ook netwerkmanager van de herkenbare aanspreekbare wijkverpleging binnen ‘Samen in de wijkzorg’. Ze is gespecialiseerd in veranderprocessen binnen zorg en welzijn. Imke werkt als propositiemanager en voert daarnaast, als zelfstandige, opdrachten uit rondom digitalisering, innovatie, procesverbetering en verandermanagement.

Marike, wat was voor jou het moment dat je bedacht om meer met data te doen?

“In 2019 ben ik begonnen bij het Netwerk Dementie Arnhem e.o.. Destijds was er geen regionaal dementienetwerk meer, enkele casemanagers dementie kenden elkaar. Samen met een aantal thuiszorgorganisaties, overkoepelende huisartsorganisaties en de regionale Alzheimer Nederland tak wilden we weer een netwerk opzetten.

Als je samen iets wilt opbouwen, heb je inzicht en een gedeeld vertrekpunt nodig, maar die basis ontbrak. De casemanager had veel verhalen over de cliënten die ze begeleidden, bijvoorbeeld mensen met complexe problematiek. Ik vroeg me af: wat betekent ‘veel’, wat is ‘complex’ en wat speelt er precies? Daarnaast moesten we ons ook verantwoorden richting onze preferente zorgverzekeraar, Menzis. Er waren veel vragen over aantallen casemanagers, cliënten, en andere cijfers. Maar die data was er simpelweg niet.” 

Imke, wat is jouw bijdrage geweest in het opzetten van datagericht werken?

Imke: “Ik was op dat moment aan het afstuderen en veel met data en coderen bezig. We zijn samen gaan kijken wat er nodig was en hoe we de benodigde gegevens zouden kunnen krijgen. Want werken met data in een dementienetwerk is onmisbaar voor het geven van inzicht in en het onderbouwen van vraagstukken.”

Marike: “Een casemanager gaf aan dat ze veel mensen in een ver stadium van dementie ondersteunde.  Dat triggerde mij. Hoeveel zijn dat er precies? Zijn het er twintig of drie? Omdat die zware casussen zo opvallen, kan het in je hoofd veel lijken, maar misschien zijn er ook wel veel mensen in een beginstadium van dementie die je minder ziet? Ik kon daar geen duidelijk beeld van krijgen, en dat gold ook voor de managers van thuiszorgorganisaties.”

Imke: “Uiteindelijk hebben we een simpele vragenlijst in Excel ontwikkeld en deze tussentijds getoetst bij de casemanagers dementie. Deze konden zij hierna periodiek invullen. De vertaling hiervan was eerst nog een uitdaging, want de resultaten in percentages en cijfers waren niet voor iedereen makkelijk te lezen en te interpreteren. Toen kwam het idee voor de infographic, het was bijna een feestje toen iedereen deze visualisatie van alle data voor het eerst zag! ”

Dat klinkt goed. Wat houdt het concreet in voor de casemanagers en jou als netwerkcoördinator? Kost dit niet veel tijd?

Marike: “Alle casemanagers dementie in mijn netwerk vullen twee keer per jaar de Excellijst in. Deze lijsten worden door Imke gecodeerd en door KralDesign omgezet in een infographic <link naar infographic>.  De vragen die zij beantwoorden zie je hierin terug. Deze gebruik ik vervolgens voor duiding van hun eigen gemeente samen met de casemanagers dementie, maar ook tijdens overleggen met de gemeente, sociaal domein, mantelzorgorganisaties en op management- en bestuurlijk niveau. Want op het moment dat je de concrete aantallen van bijvoorbeeld jonge mensen met dementie of ouderen met een migratieachtergrond kent, kun je eventuele voorzieningen op de juiste plek neerzetten. Nu we een tijd bezig zijn, kun je de huidige situatie ook vergelijken met het verleden, dit geeft nieuwe inzichten.”

En hoe heb je casemanagers zover gekregen dat ze bereid zijn dit te doen?

Marike: “Casemanagers hebben ook graag inzicht in hun caseload. Zij zien in dat het helpt om de financiering van het netwerk dementie geborgd te houden. Het nut en de noodzaak ervan inzien is essentieel. Het is een onderdeel van toekomstbestendig casemanagement. Het invullen van de lijst kost een half uur.  Sommige casemanagers hadden in het begin extra uitleg nodig. Ik zie dit als een tijdsinvestering waar je snel de vruchten van plukt.

Ook heb ik in het begin een bijeenkomst georganiseerd waarin we samen aan de slag zijn gegaan met het invullen. Verder helpen casemanagers elkaar onderling. Bij verandering hoort weerstand, maar de casemanagers zijn het allemaal gewend. Het helpt dat we altijd samen aan de slag gaan met veranderingen, waardoor we een relatie en vertrouwen hebben opgebouwd.”

Hoe heb je gezorgd dat de partners in het netwerk ook data willen ontvangen, dat ze ernaar vragen en er zelf mee aan de slag gaan?

Marike: “Het is een vast agendapunt in elk overleg, elk half jaar weer. Op die manier weten alle samenwerkingspartners dat het steeds terugkomt. We bespreken de cijfers, geven gezamenlijk duiding aan deze cijfers en zoeken trends. Het is iets waar iedereen actief aan deelneemt. Wanneer iemand in het netwerk de cijfers nodig heeft voor een presentatie of rapportage, dan stuur ik deze op aanvraag toe.”

Kan je een concreet voorbeeld geven?

Marike: “Iedereen kijkt vanuit zijn eigen perspectief naar de data. Het viel coöperatie Onze Huisartsen bijvoorbeeld op dat het aandeel poli geriatrie als verwijzer groter was dan wenselijk. Naar aanleiding daarvan is een scholing georganiseerd voor huisartsen, praktijkondersteuners en casemanagers om de diagnose dementie al eerder door de huisarts te kunnen stellen. Gemeenten hebben graag inzicht in bijvoorbeeld de verdeling tussen zorg en ondersteuning via de Wmo en de Wlz. Ook het aandeel jonge mensen met dementie en ouderen met een migratieachtergrond is voor hen waardevol om te weten.”

Wat is voor jou de winst die je haalt uit werken met data in je netwerk?

Marike: “Het geeft inzicht en overzicht. Het geeft input om met elkaar het gesprek aan te gaan. Doordat het elk half jaar op de agenda staat, houdt het ons scherp. Het is nodig voor de sturing en richting van je netwerk. Je zet daarmee strategische, tactische en uiteindelijk operationele lijnen uit. En het is voor ons de norm. De benodigde gegevens aan de NZa aanleveren kost me nu bijvoorbeeld maar vijf minuten. Tellen en vertellen, het geeft je een goed verhaal van waaruit je verder kan bouwen. Verder leg je een basis voor de meerjarenplannen en het implementeren van de zorgstandaard dementie.”

Willen jullie verder nog iets kwijt?

“Wij hebben gezien hoe nuttig het is voor ons netwerk en willen hier graag ook andere netwerken mee helpen. Mocht je verder met ons in gesprek willen of belangstelling hebben in een maatwerktraject rond dit onderwerp? Laat hier je gegevens achter, en wij nemen contact met je op.”

In het nieuwe jaar zal DNN in samenwerking met Alzheimer Nederland en Amsterdam Data Collective (ADC) module ‘Datagericht Werken” organiseren. Zet hiervoor alvast de volgende data in de agenda:

9 januari – webinar
13 februari – werksessie